Posted in O stężeniu wapnia i fosforanów we krwi decydują trzy hormony: parathormon (PTH) wydzielany przez przytarczyce, kalcytonina (CT) wydzielana przez komórki C tarczycy oraz hormon będący pochodną witaminy D3 powstający w nerkach i określany jako kalcytriol (1,25-dwuhydroksycholekalcyferol = 1,25-dwuhydroksy-witamina D3). W razie spadku stężenia wapnia w surowicy krwi przytarczyce, czyli gruczoły przytarczowe wydzielają parathormon, który re- sorbuje wapń i fosforany z kości i poziom wapnia wraca do normy. Nadmiar fosforanów jest wydalany przez nerki pod wpływem parathormonu. Zbyt wysoki z kolei poziom wapnia w surowicy krwi jest bodźcem dla komórek C w tarczycy do wydzielania kalcytoniny, która przyspiesza odkładanie nadmiaru wapnia w kościach. Kalcytriol powstaje w nerkach pod wpływem parathormonu z prohormonu określanego jako kalcyfediol (25-hydroksycholekalcyferol); prohormon ten jest wytwarzany w wątrobie z witaminy D3. Kalcytriol zwiększa wchłanianie wapnia w jelitach, a tym samym zwiększa dopływ tego jonu do krwi i tkanki kostnej. Ponadto hormon ten potęguje działanie parathormonu i stopniuje uwalnianie wapnia z kości. Jak z tego wynika, w trzech gruczołach: przytarczycach, tarczycy, nerkach – powstają trzy hormony: parathormon, kalcytonina i kalcytriol, które oddziałują na trzy narządy: jelito, kość i nerkę, co pozwala na utrzymanie odpowiedniego bilansu wapnia i fosforu w organizmie oraz na ich dopływ do krwi, tkanek i kośćca w warunkach zdrowia.
Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej mogą być związane ze zmienioną czynnością przytarczyc, tzn. z ich nadczynnością lub niedoczynnością. Znacznie częściej jednak nieprawidłowy metabolizm wapniowo-fosforanowy jest związany z zaburzeniami:
- wchłaniania wapnia i fosforu lub magnezu w przewodzie pokarmowym,
- odkładania lub uwalniania tych jonów z kości,
- ich transportu do tkanek
- nadmierną utratą przez nerki.
Wynikają stąd określone zaburzenia metaboliczne, mogące objawiać się zanikiem kostnym, kamicą moczową „wapniową”, tężyczką (spazmofilią).
