Przewlekłe zapalenie wątroby jest to choroba, w której zmiany patologiczne w wątrobie pod postacią martwicy komórek, odczynu za­palnego i włóknienia (bliznowacenia) utrzymują się długo, przez mie­siące, a nawet lata. Zmiany te mogą być następstwem ostrego wiruso­wego zapalenia wątroby wywołanego przez wirusy typów B lub nie-A, nie-B, rzadziej przez inne wirusy. Tak zwane nagminne zapalenie wątroby wywołane przez wirus typu A nie pozostawia trwałych następstw i nie przechodzi w stan przewlekły. Do niewirusowych przyczyn przewlekłego zapalenia wątroby zalicza się alkohol, niektóre leki (izoniazyd, oksyfenizatyna, alfa-metylodopa), niektóre wrodzone zaburzenia metaboliczne oraz zaburzenia immuno­logiczne. W Polsce najczęstszą przyczyną przewlekłego zapalenia wą­troby jest wirus zapalenia wątroby typu B.

Wyróżnia się dwa rodzaje przewlekłego zapalenia wątroby: przewle­kłe przetrwałe i przewlekłe aktywne.

Przewlekłe przetrwałe zapalenie ma przebieg prawie bezobjawowy, charakteryzuje się minimalnymi zmianami mikroskopo­wymi w wątrobie, nie upośledza stanu zdrowia w istotny sposób i nie stwarza zagrożenia na przyszłość.

Przewlekłe aktywne zapalenie u znacznej części cho­rych prowadzi do marskości wątroby, a jego przebieg, często skryty, wykazuje dużą różnorodność. U większości osób w pierwszych okre­sach choroby dominują różnie nasilone dolegliwości dyspeptyczne, brak apetytu, osłabienie i złe samopoczucie. Te nieswoiste ob­jawy przez długi czas mogą nie być wiązane z chorobą wątroby. Do­piero pojawienie się dalszych objawów, jak żółtaczka, powiększenie wątroby, skaza krwotoczna lub wodobrzusze ułatwiają postawienie właściwego rozpoznania. Nierzadko choroba przebiega zupełnie bez objawowo i jest rozpoznawana przypadkowo. Zdarza się jednak, że przewlekłe zapalenie wątroby od początku przebiega gwałtow­nie i ciężko z szybko ujawniającymi się cechami niewydolności wą­troby. W obrazie klinicznym niektórych postaci dominują objawy uszkodzenia innych, oprócz wątroby, narządów i układów. Bywa tak zwła­szcza w tzw. autoimmunologicznym przewlekłym zapaleniu wątroby.

Badania laboratoryjne z grupy tzw. testów wątrobowych są w przewlekłym zapaleniu wątroby prawie zawsze nieprawidłowe. Po­nieważ jednak testy te słabo korelują ze stanem chorego i natężeniem zmian patologicznych w wątrobie, nie mogą być jedyną podstawą roz­poznawania choroby. Rozpoznanie ustala się na podstawie obra­zu histopatologicznego wątroby. Materiał do badania uzyskuje się za pomocą przezskórnej biopsji wątroby lub w czasie laparoskopii.

Leczenie. Nie ma jednolitej metody leczenia wszystkich postaci choroby. Przewlekłe przetrwałe zapalenie wątroby nie wyma­ga leczenia farmakologicznego. W przewlekłym aktywnym za­paleniu wątroby spowodowanym zaburzeniami immunologicznymi (zapalenie autoimmunologiczne) dobre wyniki daje tzw. leczenie immunosupresyjne. Nie ma natomiast przekonywających dowodów na skuteczność takiego leczenia w chorobie o podłożu wirusowym. W tych postaciach przewlekłego zapalenia podejmowane są od niedawna próby leczenia mającego na celu eliminację czynnika zakaźnego z organizmu (np. stosowanie interferonu). Leczenie dietetyczne, klimatyczne oraz farmakologiczne tzw. preparatami osłaniającymi wą­trobę ma drugorzędne znaczenie. Picie alkoholu jest bezwzględnie przeciwwskazane. Należy unikać stosowania leków o potencjalnie szkodliwym działaniu na wątrobę. Zakażenia pokarmowe mogą pogar­szać przebieg choroby, dlatego należy przestrzegać higieny żywienia.