Zapobieganie chorobom układu oddechowego to przede wszystkim postępowanie mające na celu: 1) zwalczanie zanieczyszczeń atmosfery, 2) hartowanie ciała, 3) właściwy wybór zawodu, 4) poradnictwo rodzinne oraz 5) okresowe badania kliniczne i laboratoryjne.
- Zwalczanie zanieczyszczeń atmosfery, ważne dla ogółu populacji ludzkiej, ma szczególne znaczenie dla osób z rodzinną skłonnością do chorób układu oddechowego (np. astma rodzinna, rozedma spowodowana niedoborem alfa antytrypsyny) oraz dla osób o osłabionych reakcjach odpornościowych (niedobory przeciwciał). Do tego zapobiegania należy również zwalczanie zanieczyszczania powietrza dymem tytoniowym. Chodzi tutaj nie tylko o zaprzestanie palenia, ale i o nienarażanie osób z otoczenia na wdychanie powietrza zadymionego (tzw. bierne palenie).
- Hartowanie ciała zwiększa odporność organizmu na zaziębienie. Ma to szczególne znaczenie w wieku dziecięcym. Zabiegi hartowania należy zaczynać wcześnie, aby przyzwyczaić organizm do nagłych zmian temperatury.
- Właściwy wybór zawodu jest jednym z czynników warunkujących niejako bezpieczeństwo naszego organizmu. Wykonywany zawód nie powinien wywołać choroby układu oddechowego ani pogorszać już istniejącej. Ma to szczególne znaczenie w planowaniu zawodu dla osób dziedzicznie zagrożonych astmą oskrzelową lub chorych na nią. Osoby takie muszą unikać zawodów, w których można się łatwo uczulić na określone antygeny (niektóre fabryki, piekarnictwo, fryzjerstwo itp.). Powinny one pracować w dobrych warunkach, bez konieczności wykonywania wysiłków fizycznych. Najlepiej, aby należały do tzw. społecznej grupy inteligencji lub rzemiosł czystych (np. zegarmistrzostwo).
- Poradnictwo rodzinne teoretycznie ma znaczenie w zapobieganiu chorobom układu oddechowego. Powinno ono zapobiegać zawieraniu małżeństw przez osoby obciążone chorobami mogącymi się dziedziczyć (np. astmą oskrzelową). Jest to poradnictwo przyszłości, ponieważ obecnie rzadko kto się nad tym zastanawia.
- Okresowe badania kliniczne i laboratoryjne mają ważne znaczenie w zapobieganiu gruźlicy oraz chorób zawodowych w określonych grupach zawodów, np. górników, pracowników fabryk antybiotyków i proszków do prania, piekarzy, fryzjerów, hodowców drobiu itp. Badanie wrażliwości skórnej i oskrzelowej na poszczególne alergeny (próba prowokacyjna) i środki chemiczne (próba nadreaktywności oskrzeli) pozwala na przewidywanie wystąpienia astmy oskrzelowej. Dokładne badanie czynności układu oddechowego u pozornie zdrowych osób umożliwia wczesne wykrycie niedoboru alfarantytrypsyny, pozwala wykryć wrodzoną skłonność do rozedmy płuc.