Dotyczą one naczyń krwionoś­nych, głównie tętnic i naczyń włosowatych (angiopatia cukrzy­cowa), oraz nerwów obwodowych (neuropatia cukrzycowa), a także niektórych innych tkanek. Te zmiany występują dopiero po dłuższym okresie trwania cukrzycy, obejmującym najczęściej kilka­naście lat (stąd inna nazwa: późne powikłania cukrzycy), przy czym ich częstość i nasilenie zależą w dużym stopniu od popraw­ności leczenia choroby, tzn. są znacznie rzadsze u tych chorych, któ­rzy starannie przestrzegają zaleceń leczniczych. Także w razie wystą­pienia późnych powikłań pierwszym warunkiem ich leczenia jest przywrócenie prawidłowego wyrównania cukrzycy.

Przewlekłe powikłania cukrzycy, zarówno typu angiopatii, jak i neuropatii, doprowadzają do upośledzenia funkcji niektórych narzą­dów, co znajduje wyraz w obrazie choroby. Do takich narządów nale­żą: oczy, nerki, nerwy obwodowe, serce, stopa i skóra.

Powikłania oczne to upośledzenie wzroku wskutek zmian w siatkówce (wybroczyny i wylewy krwawe, wysięk) i w so­czewce (zaćma cukrzycowa), a w szczególnych przypadkach na­wet ślepota. Wybroczyny i ogniska krwawienia leczone są fotokoagulacją laserową, zaś zaćma operacyjnie.

Powikłania nerkowe w cukrzycy objawiają się pojawieniem się w moczu białka (przy czym stopień białkomoczu na ogół odzwier­ciedla postęp zmian), a także występowaniem uporczywych, ciastowatych obrzęków na kończynach dolnych, tułowiu i twarzy. Do upośle­dzenia czynności nerek przyczynia się także zakażenie dróg moczo­wych, na które chorzy na cukrzycę są bardzo podatni. Leczenie polega na optymalizacji leczenia cukrzycy, obniżeniu często podwyższonego ciśnienia krwi i leczeniu ewentualnych zakażeń.

Powikłania ze strony nerwów obwodowych to przede wszystkim bardzo dokuczliwe pieczenie stóp, zaburzenia czucia stóp i podudzi, rzadziej ostra neuralgia.

Uszkodzenie autonomicznego układu nerwowego może spowodować zaburzenia czynności różnych narządów wewnętrz­nych, jak żołądka (wymioty), jelit (biegunka), pęcherza moczowego (zaleganie moczu), narządów płciowych (zaburzenia potencji), serca (przyśpieszenie czynności). W leczeniu tych zaburzeń poza wyrówna­niem samej cukrzycy pewną poprawę może przynieść stosowanie wita­min, zwłaszcza z grupy B.

Choroba niedokrwienna serca i zawał serca, jak również udar mózgu częściej występują u chorych na cukrzycę i mają u nich przebieg cięższy aniżeli u ludzi bez cukrzycy.

Zaburzenie ukrwienia kończyn dolnych. Początkowo przejawia się ono tzw. chromaniem przestankowym, czyli występowaniem bólu w łydce podczas chodzenia, co zmusza chorego do zatrzymania się. W miarę postępu zmian w tętnicach, naczyniach włosowatych i nerwach kończyny może dojść do obumarcia najbar­dziej odległych części stopy, jak palucha, V palca lub pięty, czyli do pojawienia się zgorzeli cukrzycowej stopy. Występuje ona u chorych na cukrzycę 20 razy częściej niż wśród ogółu społeczeństwa. Leczenie zgorzeli cukrzycowej jest długotrwałe i nieraz mimo dużych wysiłków zachodzi konieczność amputacji chorej stopy lub nawet koń­czyny. Dlatego też u chorych na cukrzycę, zwłaszcza w starszym wie­ku, szczególne znaczenie ma właściwe pielęgnowanie i higiena stóp. Polegają one na codziennym myciu nóg w letniej wodzie, dokładnym ich wysuszeniu miękkim ręcznikiem, natłuszczaniu skóry, ostrożnym obcinaniu paznokci, noszeniu wełnianych skarpet i wygodnych butów, unikaniu urazów, ziębnięcia, oparzenia i skaleczenia.

Powikłania skórne w cukrzycy to zanikowe przebarwienia i płaskie wypukłości pokryte łuskami z widocznymi rozszerzeniami na­czyń na podudziach, różnego rodzaju zmiany zapalne, różowożółtawe zabarwienie fałdów skórnych (na twarzy, dłoniach, podeszwach), a na­wet plamiste odbarwienia (bielactwo). Leczenia wymagają tylko zaka­żenia i zmiany zapalne skóry stanowiące zagrożenia zdrowotne.