Posted in W rdzeniu nadnerczy wytwarzane są hormony o budowie amin katecholowych: noradrenalina i adrenalina. Noradrenalina jest wydzielana także w obrębie zakończeń nerwowych wegetatywnego układu współczulnego i spełnia rolę neuroprzekaźnika w ośrodkowym układzie nerwowym. Aminy katecholowe lub katecholaminy są hormonami pierwszej linii obrony w sytuacjach zagrożenia stałości środowiska wewnętrznego, przede wszystkim w wypadku nadmiernego obniżenia ciśnienia krwi i spadku stężenia glukozy.
- Guz chromochłonny nadnerczy
Jest to nowotwór wytwarzający w nadmiarze katecholaminy, wywodzący się z rdzenia nadnerczy albo z pozanadnerczowej tkanki chromochłonnej zwojów nerwowych. Lokalizacja pozanadnerczowa guza zdarza się w ok. 10% przypadków. Jest to zazwyczaj nowotwór łagodny i tylko u 10% chorych ma charakter złośliwy.
Działanie katecholamin zależy od wiązania się ich ze swoistymi receptorami w narządach, określanymi jako receptory alfa- i beta-adrenergiczne. Obraz kliniczny zależy od rodzaju i ilości wydzielanych hormonów. Noradrenalina podnosi głównie ciśnienie krwi, natomiast adrenalina wpływa w większym stopniu na procesy metaboliczne.
Objawami najczęstszymi guza jest nadciśnienie tętnicze napadowe albo utrwalone (ok. 0,5% wszystkich przypadków nadciśnienia), przyspieszone tętno, wzmożona potliwość, drżenie rąk, blednięcie skóry, niepokój, mdłości, bóle brzucha i klatki piersiowej. Mogą też występować objawy uszkodzenia mięśnia sercowego, z cechami niedokrwienia, oraz osłabienie perystaltyki jelit, z zaparciami stolca. W ponad połowie przypadków ciśnienie krwi obniża się w pozycji stojącej. Częstym objawem jest też podwyższony poziom glukozy we krwi (hiperglikemia).
Rozpoznanie opiera się głównie na stwierdzeniu zwiększonego stężenia katecholamin we krwi lub zawartości katecholamin i ich metabolitów w moczu zebranym w umownym czasie. Przy nadciśnieniu napadowym badania te wykonuje się w czasie takiego napadu i bezpośrednio po nim. Poza tym wykonuje się ultrasonografię, arteriografię, tomografię komputerową lub scyntygrafię nadnerczy.
Leczenie jest wyłącznie operacyjne, po odpowiednim przygotowaniu farmakologicznym lekami blokującymi receptory adrenergiczne. Leki te w sposób krótkotrwały eliminują ujemne skutki działania na organizm nadmiaru katecholamin, jednak nie mogą zastąpić leczenia przyczynowego, jakim jest zabieg chirurgiczny.
