Jest to choroba zupełnie odmien­na od ostrej białaczki szpikowej, nie jest też etapem w jej przebiegu, lecz stanowi osobną jednostkę chorobową. Istotą choroby jest niekon­trolowany rozrost komórek układu granulocytarnego na wszystkich etapach rozwoju młodych granulocytów. Ta podstawowa cecha odróż­nia pod względem histologicznym białaczkę szpikową przewlekłą od ostrej, w której rozrost dotyczy tylko jednego rodzaju komórek na jed­nym, wczesnym etapie dojrzewania.

W przewlekłej białaczce defekt powodujący rozrost układu białokrwinkowego pojawia się w komórkach macierzystych, które tracą zdolność reagowania na normalne bodźce powodujące różnicowanie lub hamujące je. Poza rozrostem granulocytów można bowiem w tej ‚chorobie zaobserwować również nadmierne rozmnażanie się komórek wytwarzających płytki krwi, a także w niektórych przypadkach wy­raźne zmiany patologiczne w układzie czerwonokrwinkowym.

Zmiana dotyczy aparatu genetycznego komórek, czego dowodem jest pojawienie się nieprawidłowego chromosomu w komórkach układu krwiotwórczego, tzw. chromosomu Filadelfia (wg przyjętego skrótu — chromosom Ph¹). Chromosom ten pojawia się w komórce macierzystej i jest przekazywany kolejno komórkom potomnym. Anomalia chromosomalna, która staje się, jak się przypuszcza, przyczyną niekontrolo­wanego rozrostu komórek układu granulocytarnego, nie jest wadą wrodzoną. Przewlekła białaczka szpikowa nie jest chorobą dziedziczną i nie przenosi się z pokolenia na pokolenie. Przekazują ją sobie wy­łącznie komórki tego samego osobnika.

Przyczyna powstawania tej anomalii jest nie wyjaśniona. Praw­dopodobnie wywołać ją może wiele różnych czynników pochodzących z zewnątrz i działających na układ genetyczny komórek. Jedynym, jak dotąd, czynnikiem, co do którego nie ma wątpliwości, że sprzyja roz­wojowi przewlekłej białaczki szpikowej, jest promieniowanie jonizujące. Badania przeprowadzone w Japonii (w Hiroszimie i Nagasaki) wykazały znaczną zapadalność na przewlekłą białaczkę szpikową ludzi, którzy ulegli napromieniowaniu i przeżyli wybuch bomb atomowych. Zachorowania wśród tych osób rozpoczęły się w 2 lata po wybuchu, a szczyt swój osiągnęły w 6 — 7 lat potem. Opóźnienie zachorowania w stosunku do chwili ekspozycji na promieniowanie jest spowodowane okresem, jaki musi upłynąć między zadziałaniem czynnika szkodliwego, a ujawnieniem się zmiany w układzie chromosomalnym.

Inną możliwą przyczyną może być zakażenie wirusami, któ­rych udział w wyzwalaniu wszelkich procesów białaczkowych i nowo­tworowych zdaje się nie ulegać wątpliwości.

Objawy przewlekłej białaczki szpikowej rozwijają się powoli i skrycie. Na początku są zupełnie niecharakterystyczne. Są to: osłabie­nie, stany podgorączkowe, brak apetytu, chudnięcie, objawy takie jak w zespole nadlepkości oraz często bóle i uczucie ciężaru w lewym podżebrzu związane z powiększeniem śledziony, bóle kości, cza­sem napady dny.

Zespół nadlepkości występuje wtedy, gdy liczba krwinek białych w krwi obwodowej przekracza 200 000 w 1 mm³ (22 x 10⁹/1). W przewle­kłej białaczce szpikowej liczba krwinek białych może być niezwykle wysoka i sięga nawet wartości bliskich 1 min w 1 mm³. Rozmazy krwi obwodowej wykazują obecność wszystkich form rozwojowych granulo­cytów – od mieloblastów, poprzez promielocyty, metamielocyty i mielocyty, aż po formy dojrzale. Zwiększa się odsetek granulocytów kwasochłonnych, a także pojawiają się — rzadko na ogół spotykane w krwi obwodowej — granulocyty zasadochłonne. Często w rozmazach krwi obwodowej występują erytroblasty. Liczba płytek krwi często jest wybitnie zwiększona, ale może być również zmniejszona.

Barwny, urozmaicony obraz krwinek białych charakterystyczny jest również dla szpiku kostnego, różni się więc zasadniczo od jednostajne­go nacieku z komórek jednego rodzaju w ostrej białaczce szpikowej. Zachowane są prawidłowe proporcje liczbowe komórek w różnych etapach dojrzewania, tzn. wcześniejszych form komórkowych jest mniej niż późniejszych, dojrzalszych.

Rozkład układu granulocytarnego odbywa się nie tylko w szpiku, lecz również w śledzionie i wątrobie, co jest przyczyną znacznego po­większenia się tych narządów, zwłaszcza śledziony. Rozmiary śledzio­ny w tej chorobie mogą być olbrzymie, tak że w niektórych przypad­kach narząd ten wypełnia niemal całą jamę brzuszną, co sprawia cho­rym znaczne dolegliwości. Często występują — w miarę rozwoju cho­roby – objawy skazy krwotocznej (małopłytkowość). Choroba ma charakter przewlekły, wieloletni.

Niebezpiecznym powikłaniem przewlekłej białaczki szpikowej jest tzw. przełom blastyczny, polegający na nagłej zmianie charakteru choroby, która w tej fazie przypomina ostrą białaczkę mieloblastyczną. Następuje bowiem nagły wyrzut mieloblastów, a znikają pośrednie formy rozwojowe granulocytów, tak charakterystyczne dla przewlekłej białaczki. Przyczyny wystąpienia przełomu blastycznego nie są znane. Przełom zdarza się nawet u chorych prawidłowo i sku­tecznie leczonych.

Leczenie przewlekłej białaczki szpikowej jest długotrwałe, poza środkami farmakologicznymi stosowane jest czasem operacyjne usu­nięcie śledziony lub jej napromienianie.