Choroby wewnętrzne

Niedobór płytek krwi jest częstą przyczyną skazy krwotocznej – głównie nabytej – u dzieci i dorosłych.

Przyczyny. Małopłytkowość może być spowodowana:

1. niedosta­tecznym wytwarzaniem płytek w szpiku kostnym (aplazja szpiku lub wybiórcze uszkodzenie układu płytkotwórczego, wyparcie utkania płytkotwórczego ze szpiku przez rozrastające się inne układy, np. w białaczkach lub szpiczaku);
2. zwiększonym niszczeniem płytek we krwi lub w śledzionie (czynniki immunologiczne, leki, powiększenie śledziony)
3. nadmiernym zużyciem płytek (zespół rozsianego wykrzepiania śródnaczyniowego).

Najczęściej występującą postacią choroby jest małopłytko­wość polekowa i tzw. małopłytkowość samoistna autoimmunologiczna, której ostrą postać, charakterystyczną dla dzieci, nazywa się chorobą Werhoffa. Przewlekła samoistna małopłytkowość zdarza się głównie w okresie późnego dzieciństwa i u ludzi młodych — głównie kobiet. Często rozpoczyna się ona po przeby­ciu zakażenia górnych dróg oddechowych i gardła.

Objawy. Charakterystycznymi objawami małopłytkowości są liczne, drobne wybroczyny, czyli petocie, zwykle na początku występujące na kończynach, potem na tułowiu, w miarę postępu choroby zlewające się ze sobą. Podobne wybroczyny pojawiają się na śluzówkach i spojów­kach. Niewielki ucisk powoduje powstawanie siniaków. Częstym objawem są krwawienia z nosa, obfite miesiączki i krwotoki z dróg rod­nych u kobiet, krwawienia ze śluzówki przewodu pokarmowego, rzadko nerek. Znaczne niebezpieczeństwo stwarzają wybroczyny pojawiające się w mózgu w ciężkich przypadkach małopłytkowości.

Badania laboratoryjne krwi pozwalają stwierdzić zmniejszenie licz­by płytek krwi — za krytyczną liczbę płytek, poniżej której istnieje duże niebezpieczeństwo krwawień, przyjmuje się 50000 w 1 mm³ (50×10⁹/1) – wydłużenie czasu krwawienia i dodatni objaw opaskowy, tzn. pojawianie się wybroczyn na przedramieniu po ucisku ramienia opaską.

Leczenie i rokowanie zależą od przyczyny choroby. Stosowane są kortykosteroidy. Gdy istnieje podejrzenie dużego niszczenia płytek w śledzionie, niezbędne jest usunięcie śledziony. W wypadku groźnego dla życia krwawienia lub konieczności operacji przetaczana jest masa płytkowa dla czasowego przywrócenia prawidłowej hemostazy. Mało­płytkowości polekowe i toksyczne ustępują na ogół całkowicie po usu­nięciu przyczyny.