Zaburzenia czynności nerek

Nerki pełnią w organizmie trzy główne funkcje:

  1. utrzymują stałą objętość i stały skład płynu pozakomórkowego i wewnątrzkomórkowego. Ten udział w utrzymaniu stałości składu śro­dowiska wewnętrznego, czyli homeostazy, jest możliwy dzięki czynności wydalniczej nerek;
  2. wytwarzają i wydzielają do krwiobiegu biologicznie czynne sub­stancje. Tę funkcję zapewnia nerkom ich czynność wewnątrz- wydzielnicza (endokrynna);
  3. biorą udział w licznych przemianach różnych związków organicz­nych – jest to czynność metaboliczna.
  • Nieprawidłowa czynność wydalnicza nerek

Zmieniona chorobo­wo czynność nerek powoduje zaburzenia ich funkcji, co nie jest obojętne dla organizmu i jego działania, a także pociąga za sobą liczne następstwa kliniczne. Na przykład w przypadkach ostrego zatrucia związkami metali, które są wydalane przez nerki niezależnie od tego, czy dostaną się do organizmu przez przewód pokarmowy czy pozajelitowo, mogą nastąpić ciężkie uszkodzenia nerek lub ostra ich niewy­dolność (np. w ostrych zatruciach rtęcią). Jeśli związki te są wydalane w niewielkich ilościach, ale przez dłuższy czas, stan ten może prowa­dzić do przewlekłego uszkodzenia nerek (np. w przebiegu przewlekłego zatrucia ołowiem).

Także przyjmowanie leków wydalanych z organizmu przez nerki, ta­kich jak np. antybiotyki czy leki nasercowe, może mieć duże znacze­nie kliniczne. U chorych z upośledzoną funkcją wydalniczą nerek, bę­dącą następstwem zarówno upośledzenia przesączania kłębuszkowego, jak i czynności cewek nerkowych, usuwanie z organizmu różnych le­ków lub produktów ich przemiany jest wolniejsze niż u osób z prawid­łową czynnością nerek. Nawet normalne dawki mogą u tych chorych łatwo doprowadzić do względnego przedawkowania leków i do wystą­pienia objawów toksycznych. Na przykład podawanie chorym z upoś­ledzonym przesączaniem kłębuszkowym preparatów naparstnicy (digoksyna) w normalnych dawkach, jakie są stosowane u chorych z pra­widłową czynnością nerek, może doprowadzić do niekiedy groźnych ob­jawów toksycznych. Dlatego też u chorych z upośledzoną czynnością wydalniczą nerek lekarz często modyfikuje leczenie, stosując odpo­wiednio mniejsze dawki leków.

  • Nieprawidłowa czynność wewnątrzwydzielnicza nerek

Nieprawidłowa czynność wewnątrzwydzielnicza nerek wynika ze zmienionego chorobowo wydzielania takich czynnych biologicznie substancji, jak renina, prostaglandyny, czynnik krwiotwórczy (erytropoetyczny) oraz 1,25 – dwuhydroksy-witamina D3, czyli kalcytriol.

Renina jest enzymem wydzielanym przez nerki (komórki aparatu przy kłębuszkowego). Powoduje ona powstawanie we krwi hormonu angiotensyny II o silnym działaniu naczyniozwężającym. Wzrost wy­dzielania reniny w niektórych chorobach nerek może być zatem czyn­nikiem inicjującym szereg złożonych reakcji, w przebiegu i w wyniku których mogą rozwinąć się pewne postacie kliniczne nadciśnie­nia tętniczego. Może się tak dziać w różnych zapalnych i meta­bolicznych chorobach nerek, nowotworach nerek, a zwłaszcza w nie­dokrwieniu nerek na skutek zwężenia tętnic nerkowych.

Prostaglandyny, należące do tzw. hormonów tkanko­wych, są substancjami o silnym działaniu biologicznym. W rdzeniu nerki są syntetyzowane prostaglandy­ny nerkowe. Istnieją przesłanki, zgodnie z którymi niektóre pro­staglandyny odgrywają istotną rolę w regulacji prawidłowego ciśnienia krwi, stanowiąc czynnik obniżający to ciśnienie (rozszerzają naczynia krwionośne). Niedobór prostaglandyn nerkowych, który występować może w pewnych postaciach uszkodzenia nerek (nefropatia powstała po nadużywaniu fenacetyny, polopiryny, pyralginy), uważany jest za istot­ny czynnik rozwoju nadciśnienia tętniczego w tych przypadkach.

Czynnik erytropoetyczny, podobnie jak renina, jest wy­dzielany przez komórki aparatu przykłębuszkowego nerki. Po przeni­knięciu do krwi substancja ta działa na białko krwi – globulinę oso­cza, doprowadzając do powstania hormonu erytropoetyny, po­budzającego wytwarzanie krwinek czerwonych (erytrocytów) w szpiku kostnym. Erytropoetyna jest regulatorem procesu powstawania krwi­nek czerwonych – czyli erytropoezy. Niedobór tego hormonu powstający w wyniku zniszczenia nerek przez różne procesy chorobowe – najczęściej pochodzenia zapalnego – jest jedną z przy­czyn niedokrwistości (aplastycznej), będącej jednym z głównych obja­wów przewlekłej niewydolności nerek.

Witamina D (kalcyferol) po przemianie w wątrobie dostaje się do nerek, gdzie ulega dalszej przemianie na kalcytriol. Związek ten, będący biologicznie czynną postacią witaminy D, jest jednym z najważniejszych czynników regulujących metabolizm wapniowo-fosforanowy w organizmie. Brak tego czynnika, spowodo­wany zniszczeniem nerek przez proces chorobowy, powoduje wystąpie­nie ciężkich zaburzeń w gospodarce wapniowo-fosforanowej, które na­leżą do podstawowych objawów przewlekłej niewydolności nerek. Zob. Mechanizmy regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej.

  • Nieprawidłowa czynność metaboliczna

Nerki biorą udział w przemianie węglowodanowej, tłuszczowej i białkowej. Uszkodzenie ich, a w końcowym okresie choroby — zniszczenie, powoduje wystą­pienie różnych zaburzeń przemiany materii, takich jak np. nieprawid­łowa (zbliżona do cukrzycowej) tolerancja glukozy i wzrost poziomu w surowicy krwi niektórych substancji tłuszczowych.

Both comments and pings are currently closed.

Comments are closed.