Nadczynność wola guzkowego, zwana niekiedy chorobą Plummera. Przyczyny tej choroby nie wyjaśniono w pełni. Wiadomo jednak, że nadmiar hormonów wydzielają guzki tarczycy, które są często gruczolakami, tj. łagodnymi nowotworami. Guzki takie wydzielają hormony autonomicznie, tzn. bez właściwego udziału tyreotropiny. Nadmiar hormonów wytwarzanych przez nadczynne guzki powoduje zahamowanie wydzielania przez przysadkę tyreotropiny, co powoduje z kolei zmniejszenie lub zahamowanie czynności prawidłowej tkanki tarczycowej.
Nadczynność wola guzkowego pojawia się zwykle w wiele lat po rozwinięciu się guzków tarczycy. Jakkolwiek nie poznano dotąd bezpośredniej przyczyny tej postaci nadczynności tarczycy, zaobserwowano jednak, że występuje ona czasami po przyjęciu znacznej ilości jodu.
Dolegliwości chorych są związane wyłącznie z tyreotoksykozą, czyli nadmiernym wydzielaniem hormonów tarczycy, ponieważ patologiczne czynniki tropowe pochodzenia immunologicznego w tej postaci choroby nie występują. Nadczynność wola guzkowego występuje u osób mających już wole. Choroba rozwija się najczęściej powoli; jej nasilenie narasta stopniowo.