Nadciśnienie u kobiet ciężarnych. U młodych kobiet nadciśnienie wykrywane jest nierzadko w okresie ciąży. W tym stanie może się bowiem ujawnić nadciśnienie pierwotne, a także — rzadziej — nadciśnienie objawowe, zwykle pochodzenia nerkowego. W końcowym okresie ciąży nadciśnienie może być również jednym z objawów tzw. zatrucia ciążowego.
W warunkach prawidłowych, ciśnienie krwi w pierwszej połowie ciąży zwykle obniża się, a w późniejszych okresach nieznacznie wzrasta, nie przekraczając jednak na ogół poziomu wyjściowego. Podwyższone wartości ciśnienia, zwłaszcza w pierwszych miesiącach ciąży, świadczą o istnieniu nadciśnienia tętniczego. Dokładnie zebrany wywiad i odpowiednie badania pomocnicze pozwalają zwykle ustalić jego charakter.
Kobieta ciężarna ze stwierdzonym nadciśnieniem wymaga szczególnej opieki i odpowiednio częstej kontroli lekarskiej. Leki muszą być odpowiednio przez lekarza dobrane, ponieważ nie wszystkie środki obniżające ciśnienie mogą być stosowane w ciąży. Jeżeli ciśnienie wykazuje tendencje do wzrostu w miarę rozwoju ciąży, konieczne jest ścisłe współdziałanie lekarza internisty bądź kardiologa z ginekologiem, w celu wspólnego ustalenia najbardziej właściwego sposobu leczenia.
Inna jest sytuacja kobiet z nadciśnieniem odkrytym przed ciążą. Samo nadciśnienie nie jest w zasadzie przeciwwskazaniem do zajścia w ciążę. Dotyczy to zwłaszcza kobiet z nadciśnieniem pierwotnym o stosunkowo łagodnym charakterze, z umiarkowanie podwyższonymi wartościami ciśnienia krwi i będących pod ścisłą kontrolą lekarską. Wysokie, zaawansowane nadciśnienie ze względu na duże ryzyko powikłań może stanowić przeciwwskazanie do zajścia w ciążę. W tych przypadkach decyzja powinna być podjęta z rozmysłem, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności mogących mieć znaczenie dla zdrowia matki i płodu.
Nadciśnienie a doustne środki antykoncepcyjne. Stwierdzono, że nadciśnienie występuje częściej u kobiet stosujących doustne środki antykoncepcyjne niż u kobiet zapobiegających ciąży w inny sposób bądź też nie używających żadnych środków. Przyczyna tego zjawiska nie jest całkowicie jasna. Prawdopodobnie wpływ mają zawarte w doustnych środkach antykoncepcyjnych preparaty hormonalne oddziałujące na niektóre mechanizmy regulacji ciśnienia krwi. Nadciśnienie ujawnia się jedynie u niewielkiego odsetka kobiet stosujących te środki. U większości kobiet wzrost ciśnienia jest nieznaczny i nie ma istotnego znaczenia. Obserwacje wskazują, że pewną rolę może tu grać predyspozycja rodzinna do rozwoju nadciśnienia.
Pojawienie się nadciśnienia u kobiety stosującej długotrwale doustne środki antykoncepcyjne jest wskazaniem do zmiany sposobu zapobiegania ciąży. Po odstawieniu tych środków ciśnienie krwi normalizuje się w ciągu kilku miesięcy. U kobiet z istniejącym nadciśnieniem preparaty hormonalne mogą niekorzystnie wpływać na jego przebieg.
Nadciśnienie u kobiet w okresie przekwitania. Wysokie ciśnienie krwi stwierdzane u niektórych kobiet w okresie przekwitania może się charakteryzować stosunkowo dużymi wahaniami, co przyczynia się do często w tym czasie odczuwanych dolegliwości ze strony układu krążenia. Nadciśnienie w okresie przekwitania pojawiające się po raz pierwszy u kobiety z dotychczas prawidłowym ciśnieniem krwi może mieć charakter przejściowy i ulega normalizacji po osiągnięciu przez organizm stanu równowagi hormonalnej. Pod wpływem występujących w okresie przekwitania zaburzeń hormonalnych może również ujawnić się nadciśnienie pierwotne, zwłaszcza u kobiet z rodzinną predyspozycją. U części kobiet utrzymuje się ono i musi być odpowiednio często kontrolowane i właściwie leczone.
Nadciśnienie w starszym wieku. W naszym społeczeństwie — podobnie jak i w większości innych – ciśnienie krwi wykazuje tendencję do wzrostu wraz z wiekiem. Nie dotyczy to wszystkich ludzi, ponieważ u niektórych osób ciśnienie krwi nie zmienia się w sposób istotny i pozostaje na zbliżonym poziomie w ciągu całego dorosłego życia. Wiele danych przemawia za poglądem, że wzrost ciśnienia z wiekiem jest tym większy, im wyższe było ono w okresie dzieciństwa i młodości.
Umiarkowany wzrost ciśnienia w miarę starzenia się jest zjawiskiem normalnym i nie wymaga na ogół specjalnego leczenia. U osób starszych zwykle wzrasta bardziej ciśnienie skurczowe. Zależy to od stwardnienia aorty i utraty jej elastyczności w związku z postępującym procesem miażdżycowym. Ciśnienie rozkurczowe nie zmienia się bądź wzrasta tylko nieznacznie. W wyniku tego zwiększa się rozpiętość między ciśnieniem skurczowym i rozkurczowym, czyli tzw. amplituda ciśnienia lub ciśnienie tętna. Jest to jedna z najbardziej charakterystycznych cech ciśnienia krwi u osób starszych.
Granice ciśnienia, jakie jeszcze można uznać za prawidłowe, są umowne. Zwykle przyjmuje się za prawidłowe ciśnienie nie przekraczające 160/95 mm Hg (21,3/12, 7 kPa) u osób po 60 r^życia. U osób w podeszłym wieku bywa ono jednak często wyższe. Nadmierny wzrost ciśnienia, który dotyczy wybiórczo ciśnienia skurczowego, nazywany jest nadciśnieniem skurczowym. Dawniej sądzono, że ponieważ nadciśnienie takie zależy od zmian zachodzących normalnie w starszym wieku, jest ono zjawiskiem fizjologicznym i jako takie nie wymaga leczenia. Obecnie wiadomo, że nadmierny wzrost ciśnienia — nawet jeżeli dotyczy wybiórczo ciśnienia skurczowego — nie jest obojętny dla zdrowia, zwiększa bowiem ryzyko powikłań ze strony układu sercowo-naczyniowego, zwłaszcza zaś powikłań mózgowych, i powinien być leczony. Granica, powyżej której musi być podjęte leczenie obniżające ciśnienie, jak i rodzaj stosowanego leczenia, są ustalane indywidualnie w zależności od wieku chorego, wysokości ciśnienia oraz wystąpienia powikłań i ich rodzaju. Ponieważ ludzie starsi różnie mogą reagować na leki obniżające ciśnienie, dobór leków i ustalenie ich dawek są sprawą szczególnie istotną. Ważna jest też granica, do jakiej może być obniżone ciśnienie krwi u osoby w starszym wieku, gdyż nadmierne, a zwłaszcza zbyt gwałtowne obniżenie ciśnienia może być niekorzystne i spowodować ujemne następstwa.
Nadciśnienie a prowadzenie samochodu. To, czy osoba z nadciśnieniem może prowadzić samochód, zależy od stopnia zaawansowania nadciśnienia, od ewentualnych powikłań, ich charakteru i nasilenia, a także od rodzaju i dawek stosowanych leków.
Samo nadciśnienie nie jest w zasadzie przeciwwskazaniem do prowadzenia samochodu. Jeśli jednak choroba ma postać bardziej zaawansowaną i występują powikłania, zwłaszcza ze strony ośrodkowego układu nerwowego, prowadzenie samochodu stwarza zagrożenie dla kierowcy i otoczenia. Przy ocenie zdolności do prowadzenia samochodu lekarz bierze też pod uwagę stosowane leki, ponieważ niektóre z nich mogą upośledzać w mniejszym lub większym stopniu sprawność psychofizyczną kierowcy, a ponadto każdy chory może inaczej reagować na te same leki. Decyzję zawsze podejmuje lekarz w odniesieniu do indywidualnego pacjenta. Niekiedy może być wskazana zmiana sposobu leczenia; dotyczy to zwłaszcza zawodowych kierowców.